
Wheat Harvesting Timing (ઘઉં કાપવાનો સમય)- ઘઉંની કાપણી ખેતીમાં એક નિર્ણાયક તબક્કો છે, જે પાકની ગુણવત્તા અને ખેડૂતોના નફા નક્કી કરે છે. હવામાનના ફેરફારો અને ટેકનોલોજીના વિકાસ સાથે, ઘઉંની કાપણીની કળામાં નિપુણતા હવે પહેલાં કરતાં વધુ મહત્વપૂર્ણ છે. આ માર્ગદર્શિકા સફળ કાપણી માટે જરૂરી સમય, સાધનો અને તકનીકોની વિગતવાર માહિતી આપે છે.
ઘઉં કાપવાનો સમય (Wheat Harvesting Timing)
ઘઉંની કાપણી માટે યોગ્ય સમયની પસંદગી ઉપજ અને દાણાની ગુણવત્તા નક્કી કરે છે. પાક જ્યારે પૂર્ણ પરિપક્વ થાય અને દાણામાં ભેજ 14-20% હોય, ત્યારે કાપણી શરૂ કરવી શ્રેષ્ઠ છે.
- દાણાનો રંગ: સોનેરી-ભૂરો થયેલો ડંડો અને સખત દાણા પરિપક્વતા દર્શાવે છે.
- હવામાન: સૂકા અને સૂર્યપ્રકાશવાળા 3-4 દિવસ ચૂંટો. વરસાદ પછી કાપણી કરવી હોય તો, ડંડા સુકાવા 12-24 કલાક રાહ જુઓ.
- ઉત્તર ભારત: શિયાળુ ઘઉં માર્ચ-એપ્રિલમાં કાપો.
- દક્ષિણ ભારત: વસંત ઋતુમાં વાવેલા ઘઉં જૂન-જુલાઈમાં તૈયાર થાય.
ઘઉં કાપવાનું મશીન (Wheat Harvesting machine)
ટ્રેક્ટર (Tractor) ખેડૂતો માટે મહત્વનું સાધન છે જે દરેક સિઝનમાં જરૂર પડતી હોય છે
કમ્બાઈન હાર્વેસ્ટર

- એક સાથે કાપણી, થ્રેશિંગ અને સફાઈ કરે છે. 60-70% સમય અને 50% દાણાનું નુકશાન ઘટાડે.
- સેટિંગ્સ:
- કન્કેવ ક્લિયરન્સ: દાણાના માપ અનુસાર એડજસ્ટ કરો.
- ફેન સ્પીડ: ચાફ અને દાણા અલગ કરવા યોગ્ય ગતિ રાખો.
નાના ખેતરો માટે વિકલ્પો
- રીપર બાઇન્ડર: ડંડા કાપી બંડલ બનાવે છે, જેને પછી થ્રેશરમાં પ્રોસેસ કરો.
- મીની થ્રેશર: સસ્તો અને ટકાઉ ઉપાય
સાધનનું નામ (Gujarati) | સાધનનું નામ (English) |
---|---|
હાર્વેસ્ટર | Harvester |
સિકલ (કાંદી) | Sickle |
થ્રેસર મશીન | Thresher Machine |
ગેસ પાવર કટિંગ મશીન | Gas Power Cutting Machine |
વીડર | Weeder |
ગ્રેનો ક્લીનર મશીન | Grano Cleaner Machine |
ઘઉં કાપવાની રીત (Wheat Harvesting Steps)
- કાપણી પહેલાની તૈયારી
- ખેતરની તપાસ: ઢળેલા પાક (લોજિંગ) અને જીવાતનું નુકશાન ચેક કરો.
- મશીનરીની મેઇન્ટેનન્સ: બ્લેડ્સ ધારદાર કરો, ઓઇલ લેવલ ચેક કરો.
- કાપણી દરમિયાન
- સવારે કામ શરૂ કરો: દોહપહરની ગરમીમાં દાણા ખરી પડવાનું જોખમ ઘટે.
- નુકશાન મોનિટરિંગ: હાર્વેસ્ટર પાછળ ટ્રે મૂકો. 2-3% થી વધુ નુકશાન થાય તો સેટિંગ્સ બદલો.
- કાપણી પછીની સંભાળ
- સુકાવવું: ભેજ 14% થી વધુ હોય તો મિકેનિકલ ડ્રાયર વાપરો.
- સંગ્રહ: હવાબંધ સાયલોમાં રાખો, જેથી જીવાત અને ફૂગ ટાળી શકાય.
- પરાલી વ્યવસ્થાપન
- બાયોફ્યુઅલ: પરાલીને બાયોગેસ અથવા કમ્પોસ્ટમાં રૂપાંતરિત કરો.
- નો-ટિલ ખેતી: પાકના અવશેષો જમીનમાં મિલાવો, જેથી માટીની સ્વાસ્થ્ય સુધરે.
- સહકારી મોડલ: પડોશી ખેડૂતો સાથે મશીનરી શેર કરો.
- સરકારી યોજનાઓ: સબસિડી યુક્ત સાધનો અથવા પાક વીમાનો લાભ લો.
મેન્યુઅલ vs મશીનથી કાપણી
પરિમાણ | મેન્યુઅલ | કમ્બાઈન હાર્વેસ્ટર |
---|---|---|
સમય | 8-10 દિવસ/એકર | 2-3 દિવસ/એકર |
દાણા નુકશાન | 8-10% | 2-3% |
ખર્ચ | ₹1500/એકર | ₹4000/એકર |
કાપણી કરતા પહેલા ધ્યાનમાં લેવા જેવી બાબતો (Wheat Harvesting before)
- હવામાન બદલાવ: સુકાશ-પ્રતિરોધક જાતો (જેવી કે HD-2967) પસંદ કરો.
- મજૂરની ખોટ: ઓટોમેટેડ મશીનરીમાં રોકાણ કરો અથવા કસ્ટમ હાર્વેસ્ટિંગ સેવાઓ લો.
ઘઉં કાપવાનો સમય નિપુણતા મેળવવા માટે વિજ્ઞાન અને અનુભવ વચ્ચે સંતુલન જરૂરી છે. આધુનિક મશીનરી, યોગ્ય સમય અને ટકાઉ પદ્ધતિઓ અપનાવીને ખેડૂતો ઉચ્ચ ગુણવત્તાયુક્ત દાણા અને વધુ નફો મેળવી શકે છે. યાદ રાખો: આજની સમજદાર કાપણી કાલના ખાદ્ય સુરક્ષાનો આધાર છે!
ઘઉં કેટલા દિવસે પાકે
- વાવેતરનો સમય (15 નવેમ્બર – 15 ડિસેમ્બર)
- વાવેતર સમયે: DAP (50 kg) + મ્યુરેટ ઑફ પોટાશ (25 kg).
- 30 દિવસે: યુરિયા (50 kg).
- પાક સંભાળ (ડિસેમ્બર – ફેબ્રુઆરી)
- પહેલું પાણી: વાવેતરના 20-25 દિવસે
- બીજું પાણી: 45-50 દિવસે
- ત્રીજું પાણી: 80-90 દિવસે (દાણા ભરાવા).
- 20-25 દિવસે: નીમનું તેલ (5 ml/લિટર) સ્પ્રે કરો.
- 50-60 દિવસે: ગંધકનો ભૂકો છાંટો (ઝંડા રોગ માટે).
- કાપણી (માર્ચ-એપ્રિલ)
- જ્યારે દાણામાં 20-25% ભેજ હોય (સવારે કાપો).
- પીળા થયેલા પાકમાં 90% દાણા સુકાઈ ગયા હોય.
- વેચાણ (એપ્રિલ-મે)
- e-NAM પોર્ટલ પર ઑનલાઇન વેચો.(esamridhi ટેકાના ભાવે ખરીદી)
- ઑર્ગેનિક ઘઉં માટે સીધો એક્સપોર્ટર્સ સાથે જોડાણ કરો.
- દર 10 દિવસે ખેતરમાં ફેરફારો ચેક કરો.
- દર 2-3 વર્ષે નવી જાત વાપરો.
- ઘઉં સામાન્ય રીતે ૧૧૦ થી ૧૫૦ દિવસમાં પાકે છે, જે તેની જાતિ અને વાતાવરણ પર આધાર રાખે છે.
Q.1. વરસાદ પછી ઘઉં કાપવા માટે કેટલો સમય રાહ જોવો જોઈએ?
-> ડંડા સુકાવા 12-24 કલાક પૂરતો સમય આપો.
Q.2. ટ્રેક્ટર ખરીદતાં પહેલાં શું ચેક કરવું?
-> HP ક્ષમતા, ફ્યુઅલ એફિશિયન્સી અને વોરંટી.
Q.3.ગુજરાતમાં ઘઉંનું સૌથી વધુ વાવેતર કયા જિલ્લામાં થાય છે
-> ગુજરાતમાં ઘઉંનું સૌથી વધુ વાવેતર મહેસાણા જિલ્લામાં થાય છે. આ ઉપરાંત, બનાસકાંઠા, રાજકોટ, ખેડા, અમરેલી અને જૂનાગઢ જિલ્લાઓનો ક્રમ સમાવેશ થાય છે.